تـاريـخـچـه شهر سرسبز تنكابن
استان:مازندران
شهرستان:تنكابن
جمعيت:153940 نفر
مساحت:2140 كيلومتر مربع
كد تلفن:011
درباره تنكابن
شهرستان تنكابُن (نيز شهرستان شهسوار) يكي از شهرستانهاي استان مازندران در شمال ايران است كه در غرب اين استان و شرق شهرستان رامسر واقع است. باغهاي پرتقال فراواني در اين شهرستان وجود دارد. مركز اين شهرستان شهر تنكابن است.
تاريخ باستاني تنكابن
درموردسكنه باستاني تنكابن آنها را منتسب به آماردها ميدانند، دردوران بسيار كهن يعني درزماني كه شاهنشاهان هخامنشي برايران فرمان ميراندند، در كرانه جنوبي درياي خزر اقوام كادوسي وتپوري وآماردها ميزيستند كه پيوستگي نژادي آنهابانژادآريايي كاملا مشخص نشدهاست.تپورها در مازندران وطبرستان وكادوسيهادرگيلان سكونت داشتند.درموردمحل سكونت مردها ياآماردهااطلاعات ماناقص است. گروهي.ازمورخين محل سكونت آماردهارادرنواحي كوهستاني بين آمل وتنكابن قلمدادكردند.چنين به نظرميرسدكه محل سكونت آماردها بين دو طايفه كادوسيها و تپورها بودهاست، يعني از آمل فعلي(رود اراز يا هراز)به طرف مغرب تنكابن تاديلمان.
جغرافيا
در غرب اين شهرستان شهرستان رامسر قرار دارد. مرز اين دو شهرستان را رودخانه چالكرود تشكيل ميدهد. در شرق آن شهرستان چالوس قرار دارد.
تاريخچه جداسازي شهرستان تنكابن
شهرستان تنكابن (نام آن پيش از انقلاب اسلامي: شهسوار) در تقسيمات كشوري، در استان دوم (مازندران) تشكيل شد. ظاهراً تنكابن از دوره اواخر قاجار نيز شهسوار گفته ميشده است. در ۱۳۲۰ ش بخش رودسرخود به شهرستان مستقل تبديل وازتنكابن منتزع وتابع استان گيلان گرديد، بعدا و در ۱۳۲۵ ش بخش نوشهر و چالوس نيز به شهرستان مستقل تبديل وازتنكابن جدا شد. اين شهرستان در ۱۳۲۷ ش ۳۷ دهستان داشت. در تقسيمات كشوري ۱۳۵۵ ش مشتمل بود بر بخشهاي حومه و رامسر، دوازده دهستان و هشت شهر. در ۱۳۶۴ ش بخش رامسر از آن جدا و شهرستان مستقلي شد. پس از انقلاب اسلامي، بنا بر سابقه تنكابن، نام شهرستان (و شهر) شهسوار به تنكابن تغيير يافت.
اقتصاد
محصولات مهم زراعي اين شهرستان عبارت است از: برنج، چاي(رتبه اول توليددرمازندران)، گندم،خرمالو(يكي ازمهمترين توليدكنندگان درسطح كشور) جو، لوبيا، انواع صيفي و علوفه دامي. مركّبات آن، از جمله پرتقالِ(كه ازتوليدكنندگان مهم درسطح كشوراست)، مشهور است.همچنين كيوي(۹۰٪توليدي كشور)، فندق، گلابي، سيب، آلو و آلوچه درآن به عمل ميآيدكه بعضي از اين ميوهها صادرمي شود، درضمن اين شهرستان يكي ازمهمترين توليدكنندگان گل وگياه درسطح استان است كه سالانه مقدارزيادي ازآن به كشورهاي حاشيهٔ درياي خزرصادرمي گردد. پرورش گاو، گوسفند، بز، گاوميش، اسب و طيور، بويژه در ميان بند، از مشاغل رايج آنجاست. واحدهاي صنعتي پرورش دام نيز در آنجا فعاليت دارند. شيلات در كرانههاي آن تأسيسات ماهيگيري دارد و شغل بعضي اهالي ماهيگيري است وهمچنين ميتوان ازكارگاههاي توليدماهي قزل آلا(رتبه دوم توليددرمازندران)نام برد.
صنايع جديد و معادن تنكابن
از صنايع جديد، كارخانهها و كارگاههاي توليد چاي (از جمله در قلعه گردن و كلارآباد)، كارخانههاي توليد موادغذايي و بهداشتي، پوشاك و چرم (ازجمله كارخانه خزرخز؛بزرگترين كارخانه چرم وپوست) در آن فعال بود . داراي معدن سنگ آهك در چهارده كيلومتري جنوب غربي شهر تنكابن (نزديك آبادي يوسف آباد) است. برخي نيز به منابع نفت در آنجا اشاره كرده اندكه وجودچندآتشكده قديمي درحوالي روستاهاي توشكون وهمش بورووجودمنابع گازدرنعمت آبادازتوابع دهستان ميرشمس الدين ميتواند گواهي برآن باشد، همچنين درزمان اميراسعدتنكابني فرزند ارشد سپهسالار اعظم وسايل زيادي براي استخراج نفت آورده شد كه از نتيجهٔ آن اطلاعي دردسترس نيست، همچنين دركوههاي نيل كلايه گليجان ودوهزار معادن زغال سنگ مشاهده شدهاست. از صنايع دستي، نمدمالي و گليم بافي و جوراب بافي و چادرشب بافي دارد.
كوههاي شهرستان تنكابن
مهمترين كوههاي شهرستان تنكابن عبارت اند از: بلند ترين قله تنكابن سيالان به ارتفاع ۴۱۵۰ متر ميباشد، عَلَم كوه، تخت سليمان *، كوه بلور(شاه سفيدكوه)، پيت غار (ارتفاع بلندترين قله : ح ۰۰۰، ۴ متر) در حدود ۳۸ كيلومتري جنوب شهر تنكابن و جنوب شرقي آبادي آردو، نَواس كوه / نواسركوه (ارتفاع بلندترين قله : ح ۷۰۰، ۳ متر) در حدود ۳۸ كيلومتري جنوب شهر تنكابن و جنوب آبادي آردو، سياه كَر (ارتفاع بلندترين قله : ح ۶۰۰، ۳ متر) اَسب چَر (ارتفاع بلندترين قله : ح ۳۵۰، ۳ متر) در حدود ۴۰ كيلومتري جنوب غربي شهر تنكابن، سَرگُل (ارتفاع بلندترين قله : ۳۵۰، ۳ متر) در حدود ۲۸ كيلومتري، بلِس كوه (ارتفاع بلندترين قله : ۱۵۰، ۳ متر) در حدود ۳۲ كيلومتري و توله سَر (ارتفاع بلندترين قله : ۰۰۵، ۳ متر) در حدود ۳۳ كيلومتري جنوب غربي شهر تنكابن. گردنه «قلعه گردن» در جنوب روستايي به همين نام، در حدود يك كيلومتري جنوب غربي شهر خرم آباد، واقع است.
رودها و چشمههاي تنكابن
رودهاي تنكابن عبارت اند از: چشمه كيله (سه هزار) به طول حدود ۸۰ كيلومتر با جهت جنوبي ـ شمالي، دوهزار به طول حدود ۱۰ كيلومتر، چالَك رود/ چالِك رود به طول حدود ۴۰ كيلومتر، صفارود به طول حدود ۲۴ كيلومتر، اِزارود (هزاررود)، گرمارود (شاخه اصلي سه هزار)، نشتارود، تنگه چال، تيرِم (شيرود)، وَلَم رود، تيله رود ورودخانه ميرشمس الدين باطول حدود ۹ كيلومتر. اين رودها پس از آبياري اراضي شهرستان به درياي خزر ميريزند. همچنين اين شهرستان درياچههاي كوهستاني و چشمههاي آب گرم و معدني دارد كه ازجمله آنها ميتوان آب گرمهاي فلكده درليرسر، آب گرمي درروستاي ميانرود وآب گرم سه هزار را كه به گرماي حضرت سليمان معروف است رانام برد.همچنين چشمه آب معدني شلفت كه درسه هزارآن هم درنزديكي چشمه آب گرم سه هزارواقع شده است، آب معدني شلفت آزآبهاي معدني بسيار گواراوشفابخش است براي هضم غذاوناراحتيهاي كبدي وتنظيم دستگاه گوارشي بسيار موثر ومفيدمي باشد، طعم آن شبيه ليموناد است واملاح معدني گوناگوني دارد.متاسفانه به واسطه نبودن راه شوسه تابحال اهميت آن بر همه كس روشن نيست، به اميد آنكه ازاين آب معدني مانند آب معدني چشمه علي مبارك آباددماوند(ياآب معدني ويشي كه درفرانسهاست)استفاده وبهره برداري شود.
پوشش گياهي تنكابن
پوشش گياهي تنكابن مشتمل است بر: توسكا، شمشاد، بلوط، مَمْرَز، افرا، راش، زبان گنجشك، گون، گل گاوزبان و مراتعي براي چراي دام. از جانوران نيز داراي شغال، گراز، پلنگ، خرس، قِرقي و قوش است. در رودهاي آن انواع ماهي يافت ميشود، از جمله قزل آلا، سفيد، آزاد، كفال و كپور.